7 Eylül 2014 Pazar

SANAT TARİHİNDE GİZEMLİ YOLCULUK III: 18.YÜZYILDA PORNO

Tiziano - Venere di Urbino -1538 (Galleria degli Uffizi, Floransa)





















Antik Yunan döneminden beri çıplak kadın figürleri yapılır ve çizilir. Çıplak kadın veya erkek figürleri, eger figürler mitolojik tanrilar ise hiç bir zaman sorun olmazdı. Tanınmış veya sıradan bir insan çiplak çizildiğinde ise bu, insanlar tarafından çılgınca karşılanıyordu.

Gustave Manet – Olympia – 1863 (Musée d'Orsay, Paris )





















Édouard Manet 1863 de Olympia adlı eserine imza attığında büyük bir tepkiyle karşılaştı. Nedeni de bir hayat kadınını resmetmiş olmasıydı. Halbuki Manet, Tiziano’nun 1538 yılında çizdiği Urbino Venüsü’nun güncellenmiş versiyonunu yapmıştı.  Ama Tiziano’nun tablosu hiçbir tepki almamıştı, çünkü o, Tanrı Venüs'ü resmine yerleştirmişti. Halbuki Manet’in tablosundaki bir hayat kadınıydı ve üstüne üstlük o güne kadar alışılmadığı biçimde doğrudan tablodan dışarıya insanlara bakıyordu. Büyük bir rahatlıkla "benim de işim bu" der gibi.

18. yüzyılın ortasında bir diplomat bir kaç tane tablo yaptırır ve hali hazırda yapılmış olanlardan da bir kaç tane satın alır. Bunların arasında bir tane vardir ki, günümüzde dahi oldukça tartışmalı bir eserdir. Bu tablo 19. yüzyilda düpedüz pornografik bir anlayışla yapılmıştır. Tabloları yaptıran ve satın alan şahıs ise Osmanli Diplomatı Halil Paşa'dan başkası değildir.

Aşağıda Halil Paşa'nın edindiği tablolar yer alıyor. Yukarıda bahsettiğimiz olay yaratan pornografik esere ise izleyen linke tıklayarak ulaşılabilir. +18 olduğunu ısrarla belirtirim. Gustave Courbet'nin 1866'da yaptığı ve bugün Musée d'Orsay'da bulunabilecek  L'Origine du monde tablosu.

Jean Auguste Dominique  Ingres – Le Bain Turce – 1862 (Louvre, Paris)
Gustave Courbet - Les Dormeuses - 1866, (Petit Palais, Paris)
















































1 yorum:

Efecan Atılgan dedi ki...

Önceliklikle dikkat çekmek istediğim nokta başlığın 18.yy'da porno olması ancak resimlerin 19.yy'dan olması.

İçerik konusunda ise sanattan çok da anlamadığımı belirtmekle beraber bu dönem modern sanat dersimde Olympia ve Le Bain Turce tablolarını incelemiş biri olarak bir kaç eleştirim olacak.

Bu tabloları porno başlığı altında konuşmanın yobaz zihniyetin çıplak kadın heykeli görünce yıkması zihniyetinden çok farklı olmadığını düşünüyorum.

Manet'nin Olympia tablosundaki motivasyonu konu olarak fantastik öğeler yerine spesifik ve günümüzden konuları resmetmek istemesi. Sanayi devriminin getirdiği önemli sorunlardan biri olarak Paris'teki hayat kadınlığının patlaması konusu. Meşrep bakış, kedi(şehveti simgeler Titian'nın tablosundaki bağlılığı simgeleyen köpek yerine) ve uzayın dar olması bu anlatımı güçlendirmek içindir. İnsalanlarda şehvet uyandırmak için değil.

Le Bain Turce'nin ise Halil Paşa siparişli olduğu konusunda şüpheliyim. 1800lerde Napoleon'nun Osmanlıya gitmesi ve saldırması sonrasında Pariste doğuya olan ilginin artması bu tarz bir çok oryantalist tabloya yol açtı. Hayatında Avrupa'dan dışarıya adım atmamış olan Ingres'nin yaptığı türk hamamıda bu akımdan bir tablo.

Linkteki tablo fenaymış o ayrı konu :)